Solvay Konferans Fotoğrafının Anlattıkları 1911
Her fotoğrafın arkasında enteresan bir hikaye vardır tabi ama bu fotoğrafın hikayesi hepsinden ilginç aslında!
Ve bazı fotoğraflar tarihin bir parçasıyken bazıları bir tarih yazar. Frances Benjamin’in bu fotoğrafı önemli bir tarihi belgelemektedir.
30 Ekim 3 Kasım 1911 tarihleri arasında Brüksel’de, Solvey toplantıları adı altında toplanan dünyanın en büyük dâhilerinin başlattığı bir konferanstı bu…
Belçikalı bir sanayici olan Ernest Solvay tarafından fizik alanında büyük problemleri çözmek, yeni sorular üretmek için davet edilen fizikçiler gibi görünsede hatta fotoğrafın tam ortasında yakın bir bölgede oturmasına rağmen, bu fikir ilk ondan çıkmamıştı…
Bu fikri Walther Nernst’e borçluyuz! Nernst’in laboratuvarında, düşük sıcaklıklarda özgül ısıların belirgin bir şekilde düştüğünü ve muhtemelen mutlak sıfırda kaybolacağını keşfetti. Bu düşüş, birinin “kriyojenik sıcaklıklarda özgül ısıların kuantum mekaniği üzerine” 1909 tarihli bir makalesinde sıvılar ve katılar için tahmin edilmişti bile. Nernst o kadar etkilenmişti ki, işte o kişi 26 yaşında ki Albert Einstein’dı.
Gerçektende Einstein konferansında adı olan, “radyasyon ve kuantum konularıyla uğraşıyor kinetik teorinin”, klasik kuantum etkileri üzerine uğraşıyordu…
Ve O da aslında kuantum teorisi fikrinin ortaya atılmasının en önemli fizikçilerinden olan Max Planck’a borçluydu her şeyi… Max Planck; Planck sabiti ile kuantum teorisinin kapısını aralamıştı… Ve bu ikilinin çalışmaları tamda Walther Nernst’in klasik geleneksel toplantılar yerine, fizikte tarihi bir dönüm noktasında olduğumuzun farkına varıp tarihe damga vuracak Solvey Konferansı toplantılarını fikrini ortaya atmasına yol açmıştı…
Bu konuyuda daha önce birçok bilimsel araştırma enstitüsünü finanse eden Ernest Solvay’a açması lazımdı ama bir araya gelmeleri gerekiyordu.
Ernest Solvey böyle bir toplantıyı finanse edebilecek yegane kişi ama ona nasıl ulaşabilir?
İşte burada devreye Robert Goldshmidh giriyor…
1910’da bu iki adamı Brüksel’de yan yana getirmeyi başarıyor. Ve Fizik ve kimya alanında tarihin en önemli toplantılarından birinin Brüksel’de olmasına karar veriyorlar ve katılımcıların listesini hazırlamaya koyuluyorlar…
Bu fotoğrafta Fransa’dan, Almanya’dan, İngiltere’den, Avusturya’dan, Hollanda Danimarka ve Belçika’dan toplam 24 katılımcı var… Başlangıçta liste biraz daha farklı ama bu toplantıyı reddedenlerde olmuş.
Fotoğrafta tarihin en büyük dâhileri görünüyor!
Ve Marie Curie toplantıda tek kadın olarak orada oturuyor. Hatta fotoğraftaki Nobel ödülü almış 3 katılımcıdan biri kendisi…
Ama 1911’deki bu toplantıdan sonra fotoğraftaki Nobel ödüllülerin sayısı bir hayli artıyor..
Grup arasında iki katılımcı var… Fotoğrafta arkaya gizlenmişler… Bunlar mühendis Georges Hostelet ve kimyager Edouard Herzen. Onlar; muhtemelen Ernest Solvey tarafından toplantının raporlarını tutmak için görevlendirilmişler…
Çünkü: Burada garip bir şey var… Toplantının finansörü Ernest Solvay toplantı esnasında burada bulunmuyor ama tarihe bir not düşmek ve fotoğrafın tam ortasında olmak istediği için üst üste bindirme yöntemi ile fotomontaj yapılarak sonradan ekleniyor…
Bu fotoğraf tarihte bilimsel gelişmenin ve uluslararası bilimsel ortak aklın oluşturulması için en büyük çabalardan birinin meyvasıdır. Büyük savaşlarda bile birbirlerini destekleyecek ve bilimsel gelişmenin yanında yer alacakların dayanışma ağıdır…
Ama Savaşlarda bulundukları ülkelerin çıkarlarınada hareket ediyorlar tabi. Mesela Marie Curie birinci dünya savaşında doktorlara yardımcı olabilmek için mobil x ışını ekipmanları ve radyoloji merkezleri kurulması için çabalıyor. Fransız Jean Perrin ve Paul Langevin deniz altıların tespit edilebilmesi için çalışmalarda bulundu.
Alman Walter Nernst birinci dünya savaşı sırasında kimyasal silahların geliştirilmesinde görev aldı ve savaş faaliyetlerine destek verdi. Hatta savaşı destekleyen 93 alman bilim insanının imzasını taşıyan “uygar dünyaya” başlıklı 93 aydının manifestosu belgesinin imzacıları arasında yer aldı.
“Biz aşağıda imzası bulunanlar,
Almanya’ya dayatılan ağır savaş ortamında düşmanlarımızın almanyanın haklı davasını kirletmeye çalıştıkları durumları ve iftiraları tüm kültür dünyasının önünde protesto ediyoruz.
Bu savaşa almanyanın neden olduğu doğru değildir. Ne halk bu savaşı istiyordu, ne hükümet nede imparator..
Belçikanın tarafsızlığını kasten ihlal ettiğimiz doğru değil!
Askerlerimiz tarafından tek bir Belçika vadandaşının canına ve malına meşru müdafa haririnde dokunulduğu doğru değildir.”
1911 toplantısı fotoğrafında bu belgeyi imzalayan 3 katılımcı var! Walter Nernst, Max Planck ve Wilhelm Wien…
Konsey başkanı Hollandalı Hendrik Lorentz ise pasifist kalarak enternasyonalist düşünerek ülkeler arası tarafsız kalmaya ve savaş esnasında arabulucu olmak için çabaladı.
Bir yandan Fransız ve Belçikalılar, bir yanda Alman bilim insanları.
Ve bu savaş Alman bilim insanlarının 1921 ve 1924 fizik konferanslarının dışında tutulmasına yol açıyor. Ancak 1925’te Fransız-Alman ilişkilerinin siyasi düzeyde yeniden başlamasından sonra, Alman bilim insanlarını fotoğrafta görmeye başlayacağız. Ve bilimsel ilişkilerin normalleşmesine tanık olacağız.
1911 Solvey konferansı, bütün çalkantılı dönemlerine, savaşlara, milliyetçi tutumlara rağmen bugüne kadar defalarca fotoğraf vermeye başaracak ve bilim alanın çığır açıcı buluşlara imza atan dâhilerin fotoğraflarıyla süsleyecekti tarihi…
Tarih 30 Ekim’de başlayan bu yolculuk, umarız insanlığın yararına ve ortak dayanışmanın eşitlikçi, savaşsız bir dünyanın kapısını aralar…
30 Ekim Solvey Konferansları’nın başlangıç yıl dönümü kutlu olsun…