Yakıcı yaz aylarına gelmeye başlamışken… Bir düşünelim 3-5 gün boyunca yakıcı günler geçirdik ama sonra bir gün birden yağmur yağmaya başladı… Mükemmel kısa süren yaz yağmuru… Ama yağmurdan önce bir koku duyduk bu kokuyla yağmurun yağacağını tahmin edebildik. Yağmurdan sonra ise harika bir koku daha yayıldı. Hepimiz bu kokuyu biliyoruz değil mi? Peki toprak kokusu dediğimiz bu şey de nereden geliyor? Yağmurdan Sonra Toprak Kokusu !
İnsan burnu tahminimizden fazla koku algılar yaklaşık bir milyon kadar… Bazılarımız romatizma ağrılarıyla yağmuru hissederken bazıları havanın kokusundan yağmur geliyor diyebilmektedir. İşte aslında o koku ozon gazıdır! Bildiğimiz ozon işte! Üç tane oksijen atomunun birleşmesiyle oluşan ozon miktarı onu duyumsamamız için oluşan miktardan biraz daha fazlalaştığında bunun kokusunu almaktayız. Yağmurdan hemen önce duyumsadığımız koku budur…
Yüksek elektrik yüklü bulutlar, yıldırımlar gibi oksijene çarparak oksijen moleküllerini böler…
Oksijen biliyorsunuz doğada iki oksijen halinde bulunur.
Ve bölünen oksijenler üçlü birleşerek ozon oluşturur ve ozon yoğunluğu bu şekilde fazlalaşır ve keskin bir koku yayar! Bu da burnumuza kadar gelir… Ozon aslında zehirli bir gazdır ama bu miktar bize zarar vermeyecektir.
Peki yağmurdan sonra yayılan harika toprak kokusu nasıl oluyor? Onun da adı petrikor işte. Bu da aktinomiset denilen bakterilerin çoğalma zamanlarını kolladıkları nemli zamanlara denk geliyor. Sporla çoğalan bu bakteriler nemli zamanları severler. Nemli zamanlarda daha hızlı çoğalırlar.
Aslında tam kokunun bize gelmesini sağlayan Geosmin adı verilen bakterilerin çoğalma esnasında etrafa yaydıkları alkoldür. Geosmin, yeryüzü anlamına gelen eski Yunanca “geo” dan ve koku anlamına gelen “osme” den gelir. Bu koku, parfümlerde de bir bileşen olarak da kullanılıyor. Geosmin ayrıca su ve şaraba da lezzet veren bir bileşiktir.
Yağmurdan Sonra Toprak Kokusu !
Tabi bu bakteriler başka şekilde üremiyor mu? Ürüyor tabi o zaman da bu petrikor uzun kuraklık dönemlerinde bitki ve bakteriler tarafından üretilerek toprağa salınır. Bu nedenle petrikor yazın ortasında veya sonbaharın başında yağan yağmurlar sonrasında güçlü şekilde algılanabilir. Bu da yağmur yağdığında toprağa düşen damlanın bir kısmının topraktan geri sekerek mikro-damlacıklar oluşturması sayesinde oluyor.
Korona virüs döneminde duyduğumuz aerosollar sayesinde oluyor yani. Yağmur damlaları toprağa düştükçe, çarpmanın şiddeti ve yağmur damlalarının nemi nedeniyle toprakta hali hazırda çökelti şeklinde birikmiş sporlar ve diğer aşırı ufak toz parçaları aerosol etkisi ile havaya karışıyor. Ve ferah, harika, taze bir kokuyla burnumuza ulaşıyor. Bu mikro damlacıklara verilen aerosol ismi aslında havada asılı halde kalabilen madde demektir…
Mikro-damlacıkların bu etkisi hafif yağmurlarda daha çok oluyor. Bu yüzden şiddetli yağmurda toprak kokusunu minimum algılıyoruz….
Şiirlere, şarkılara konu olan bu toprak kokusu yani petrikor. Sıcak ve kurak havalardan sonra hafif şiddetle yağan yağmurlarda en güzel şekilde duyuluyor…
Burnumuza gelen toprak kokusu üremekte olan bakterilerin harika kokusudur!
Toprak kokusu, milyon yıldır bize harika geliyor… Toprağımızın, doğamızın kıymetini bilelim…
Yağmurdan Sonra Toprak Kokusu videomuz aşağıda!
