Nedir pH ve pH 14’ten Büyük Bir Değer Olabilir Mi? pH; bir bileşikteki hidrojen iyonu konsantrasyonunun negatif logaritması olarak tanımlanır ve matematiksel olarak pH= – log [H+] şeklinde ifade edilir.
pH değerleri çoğunlukla 0-14 arasında değişir; hidrojen iyonları yoğunluğunun artması pH’nın düşmesine, hidrojen iyonlarının azalması veya hidroksit iyonlarının artması ise pH’nın yükselmesine neden olur.
Buna göre oluşturulan pH cetvelinde pH= 0-7 asidik, pH= 7-14 bazik, pH= 7 nötr’dür
Burada suyu örnek verelim:
Suyun formülü h2o= h – oh şeklinde gösterilebilir. Bir kutup hidrojen (h) diğer kutup hidroksil (oh) olacak şekilde birbirine bağlanmış iki kutup var gibi. Hidrojen daha zenginse asidik, hidroksilce zengin ise baziktir diyebiliriz. ph değeri işte bunun ölçümüdür. h ve oh eşitse 7, h fazlaysa daha düşük, oh fazlaysa daha yüksek.
Açılımı “Power of Hydrogen” (Hidrojenin Gücü)’dür diye bilinse de aslında p orada negatif logaritmanın sembolüdür.
Pehaş olarak ifade ediyoruz ama doğrusu ‘pehe’ yani biz hidrojenin azlığını ve çokluğunu kontrol etme amacıyla ph kavramını kullanıyoruz.
ph değeri 7’den büyükse, tadı acımsıdır, sabunsu ve kaygandır. Sabun, çamaşır ya da bulaşık deterjanları ve diş macunu gibi maddeler bazik özelliğe sahiptir. 7’den küçükse , tadı ekşidir, limon suyu, gazlı içecekler, sirke gibi günlük hayatta aşina olduğumuz birçok madde asidik özellik gösterir.
Çok yüksek ve çok düşük değerlerdeki sıvılar organik maddeleri ve metalleri eritir. Taşı bile eritir. Tuz ruhu, kostik, çamaşır suyu, bunları düşünün.
Artış logaritmiktir dedik ya örnekleyelim; Şayet bir maddenin pH değeri 7’den 8’e çıkmış ise eski durumuna göre 10 kat daha fazla alkali olmuştur ve tersine pH değeri 7’den 6’ya düşmüş ise 10 kat daha fazla asidik olmuştur.
Bir örnek verelim: pH değeri 2.5 olan kola, nötr karakterli pH değeri 7 olan suya göre 50.000 kez daha fazla asidik olup, 1 bardak koladan fosforik asit nedeniyle oluşan asiditeyi nötrleştirmek için pH 7 olan 32 bardak nötr su gerekir. Normal değeri olan 7.365 olan kanımızın 7’ye düşmesi, birdenbire 4 kat daha asidik olarak kendi kendini zehirlemesi anlamına gelir,
Tükürüğün pH değeri nötr olarak kabul edilen 7’dir İnsan hücrelerindeki pH (6,8) ile kandaki pH değeri (7,4) nötre çok yakındır.
7,0’ın altında ya da üzerindeki aşırı pH değerleri yaşam için genellikle olumsuz kabul edilir.
Yine de midenizin içi yani mide asidi 1 ile 2 arasında pH değerine sahip olup fazlaca asidiktir.
Peki midemiz bu sorunu nasıl çözüyor?
Mide zarımız o kadar kuvvetli ki bunu önler ama midenizde bir yara oluşursa (ülser gibi) mide asidini düzenlemek için sürekli hap almak zorunda kalırsınız. Aynı zamanda mide zarımız çok sık kendini yenilemektedir, neredeyse haftada bir…
Kavram ilk kez 1909’da Danimarkalı kimyager Soren P. L. Sorensen ortaya atmıştır.
pH teriminde p; eksi logaritmanın matematiksel sembolünden ve H ise hidrojenin kimyasal formülünden türetilmişlerdir. pH tanımı, hidrojen konsantrasyonunun kologaritması olarak verilebilir: pH değeri ne kadar yüksek olursa, hidrojen iyonu konsantrasyonu o kadar düşük olur ve bunun tersi de geçerlidir.
Ancak skala sabit limitlere sahip değildir, bu nedenle pH’ın 14’ün üzerinde veya sıfırın altında olması gerçekten mümkündür. Örneğin, konsantre hidroklorik asit, yaklaşık -1 olan bir pH’a sahip olabilirken, sodyum hidroksit çözeltisi, 15 kadar yüksek bir pH’a sahip olabilir.
Bazı maddelerin pH değerlerine bakıp bitirelim.
Kola 2.5, Sirke 2.9, Bira 4.5, Asit yağmuru 5.0, Kahve 5.0, Süt 6.5, Gözyaşı 7.4, Deniz Suyu 8.0, Çamaşır Suyu 12.5, Kostik Soda 13.9…
