Prometheus bizim için neden mi önemli? 🙂 Hani bir sözümüz var ya bizim: ”Tanrılardan ateşi çalacağız” diye. Bu sözdeki ironiyi bilmeyenler yanlışa çekiyor bunu. Ondan bu söze konu olan birinin hikayesine eğilmeliyiz.
Buradaki ateşin aslında bilgi-bilim olduğu ironisini anlamışızdır çoğumuz değil mi? ”Tanrılardan ateşi çalacağız” bir metafordur yani. Güçlüden, egemenden, bilgiyi saklayandan bilimi kurtarıp gerçekleri açıklayacağız, halka indireceğiz demek o bir nevi.
Mesela evrenin sonsuz olduğunu ve Dünyanın da sıradan bir gezegen olduğunu söyleyen ve engizisyon mahkemesi tarafından diri diri yakılan Giordano Bruno bir Prometheus’dur.
Erkek egemen örgütlü cehalete boyun eğmeyen ve bilimin ışığında yürüyen Hypatia’da Prometheus’dur.
Hatta radyoaktivitenin nelere yol açabileceğini ve radyumu bize anlatan ilk kişi Marie Curie’de Prometheus’dur.
İlk çağlardan beri Prometheuslar heryerde. Günümüzde de modern Prometheuslar tanrılardan ateşi çalmaya devam ediyorlar.
Yunan Mitolojisinde: Her şey-evren ‘’kaos’’dan doğar. Kaos çok ilkel bir tanrıdır. Kaos bu sırada bir nevi tanrı olan titanlarıda doğurur. Hani tanrıların tanrısı sıfatı olan Zeus buradan türer işte.
Bir titan olan Kronos, bütün çocuklarını yerine geçer ve onu tahtan ederler diye yemektedir. Ama oğlu olan Zeus buna uymaz, kardeşlerinide alıp kaçar ve Olimpos tanrıları diye bir grup kurar.
Ve Olimpos tanrıları ile titanlar savaşı başlar. İktidar savaşı çok acımasızca olur, çok kan dökülür, çok uzun sürer.
Burada başlar işte Prometheus’un hikayesi.
Gaia adlı bir titanın oğlu olan Prometheus’da bir titandır. İsmi ‘’geleceği gören’’ anlamındadır, 3 kardeşi vardır. Mesela Atlas bunlardan biridir. Hani işte haritaların bulunduğu derlemelere dediğimiz atlas ismi buradan gelir. Savaş esnasında Atlas titanların tarafında yer aldığı için Zeus tarafından yerküreyi taşımasıyla cezalandırılmıştır.
Prometheus savaşta bir taraf tutmaz. Prometheus’un, Olimpos tanrılarının gücüne-kudretine karşı zekası vardır. Çok kurnazdır. Analitik zakası çok kuvvetlidir. İsminden de anlaşıldığı gibi öngörüleri çok kuvvetlidir Düşüncenin ve diyalektiğin tanrısıdır Prometheus. Ve Zeus’ların titanlara karşı kazanacağını düşündüğünden, savaşta titanların yanında yer almaz. Savaştan sonra Zeus’u ikna ederek Olimpos tanrılarının arasına kabul ettirir kendini. İçten içe kinlidir Prometheus Olimpos tanrılarına. Titan atalarının öcünü taşır yüreğinde ve gözyaşları akarken, balçıkla gözyaşlarını yoğurarak insanı yaratır.
Evet insanı yaratan Yunan mitolojisinde Prometheus’dur.
Zeki, kurnaz ve geleceği gören Prometheus…
Ama insan doğanın en güçsüzüdür: Çıplaktır, korunaksızdır, güçlü pençeleri, ısıtan kürkü, kanadı, hortumu, hızlı koşan çevik ve güçlü bacakları, zehri yoktur. Doğduğunda acılar, yetersizlikler ve giderilmesi gereken ihtiyaçlar yakasına yapışır. Bitki yer, yapraklarla örtünür. Gün ışığının yararından habersiz, mağaralarda gizlenir.
Henüz iki ayak üstünde bile yürüyemez, dört ayaklıdır. Prometheus, yarattığı bu insana acımış ve onu daha iyi yaşatabilmek, koruyabilmek için ateşi kullanmayı, toprağı sürmeyi ve alet yapabilmesi için de madeni işlemeyi öğretir
Zeus insanı sevemez bir türlü. Onların hayatına karışır. Onlara zor kullanır. Ve onlara yasalar kurallar belirler. Mesela adak adamak şarttır diye buyurur Zeus. Prometheus insanlara yüklenen bu ağır yüke bu adaletsizliğe dayanamaz. İnsanları kul köle olsunlar diye değil, anlasınlar, öğrensinler ve Olimpos tanrılarına başkaldırsınlar, isyan etsinler diye yaratmıştır çünkü….
Zaten ataları için öfke dolu olan Prometheus, en yakınındakilerle başkaldırır Zeus’a. Bu başkaldırıya sinirlenen Zeus, insanları cezalandırmak için onların ateşine el koyar, saklar, yasaklar… Ateşsiz kalan insanlar ısınamaz, aydınlanamaz, yemek yapamaz…
Zeus şunun farkına varmıştı…! Ateş yoksa, karanlıktı insan için her şey.
Yönlerini bulamazlar, doğa yasalarını kavrayamazlardı… Tanrıları yok edecek bilince ulaşamazlardı…
Buna üzülen Prometheus Olimpos’a gidebilmek için tanrıları kandırır. Onlara gelecekten haberler vereceğini söyleyip sızar Olimpos dağına..
Tepeden tırnağa ateş, ışık ve isyandı Prometheus. Kazanacağı an için her saniyesiyle ,her zerresiyle planlardı gününü.
Olimpos dağında ateş tanrısı Hefaystos’un demirci atölyesine gidip, insanlık için ateşi çalıp kaçar. Olimpiyatlardaki meşale elden ele gezer ya hani, hani orada atletler ellerinde meşale ile koşarlar. İşte o Prometheus’un tanrılardan ateşi çalıp koştuğu anı simgelemektedir.
İnsanlara ateşi getirir….
Şunu çok iyi bilir Prometheus: 1000 yılda geçse 5000 yılda, insanlar tanrılardan gerçekleri alacaklar…. Onun çaldığı ateşle büyüyecek insanlık…
Bunu duyan Zeus 1000 yıl sürecek olan cezaya çarptırır Prometheus’u.
Ateşi geri almak için artık çok geçtir! Bu yüzden asi tanrı Prometheus’u, Kafkas dağlarının en yüksek tepesinde ki kayalıklara zincirletir. Artık her sabah bir kartal gelir; yana açılmış iki kollarından ve bacaklarından çivilenmiş Prometheus’un ciğerinden bir parça koparıp gider.
Sürekli yenilenme… Ama Prometheus bu cezaya hiç aldırmaz. Zeus’un kendisinden özür dilemesi için gönderdiği elçilere de yüz vermez. Çünkü kendi gözyaşıyla çamurunu yoğurup, elleriyle yarattığı ve ateşle tanıştırdığı insanların artık evrenle birlikte sürekli bir evrim sürecine girdiğini bilir! Haliyle gün gelip insanoğlu evrenin efendisi olacak ve tanrıların saltanatına son verecektir…
İşte tanrılardan ateşi çalacağız sözü buradan çıkmıştır.
Bütün acılara direnen, binlerce yıllık mahkumiyetlere ve işkencelere bana mısın demeyen Prometheus, insanlığın ateşe, ışığa kavuşmasını sağlamıştır ve tanrılara başkaldırmanın simgesidir.
Eğer mitolojiye biraz merakınız varsa; Şu an Netflix’te olan Blood of Zeus animesine bakabilirsiniz.
Haberiniz olsun!
Tanrılardan ateşi çalacağız…Prometheus videomuza da izleyerek hazırladığımız animasyonları inceleyebilirsiniz… İyi seyirler! 🙂
