Pierre-Simon Laplace: Leonhard Euler için matematiğe olan etkisini şöyle ifade ediyor: “Euler okuyun, Euler okuyun, o hepimizin efendisidir.”
Muazzam bir deha ve çağının Einstein’ı olarak da bilinen Euler; Bir öğrencinin hayatı boyunca Newton’dan sonra karşılaşacağı en büyük isimdir. Her konuya neredeyse eğilmiştir. Eğilmese bile orada illa bir formülü kullanılmaktadır.
15 Nisan 1707 – 18 Eylül 1783
İsviçreli, matematikçi, fizikçi, astronom, mantıkçı ve mühendis, 18. yüzyılın en seçkin matematikçilerinden ve tarihin en büyük bilim insanlarından biri olan Euler, tüm zamanların en üretken matematikçisi olarak kabul edilmektedir. Kendi ismiyle anılan tam 96 tane matematiksel terim(teorem, formül, denklem, konjektür) vardır. Yaşamı boyunca bir üniversitenin yayınlamasından çok daha fazla olan 800’den fazla makale yayınlamıştır…
Derlenen çalışmaları 70 cildi aşmıştır. Euler’in günlükleriyle çeşitli notları dahil tüm eserlerinin 1907’den beri İsviçre Bilimler Akademisi’nde toplanıp basılmaya çalışıldığı ve bu işe 100 yıldan uzun bir süredir devam edilse de bitmediği biliniyor.
Matematiğe katkıları o kadar çok ki…
Fonksiyon işareti (f(x)) onun eseridir… Trigonometrik fonksiyonların tanımları (sin, cos, tan), doğal logaritmanın tabanı olan müthiş “Euler Sayısı”nın işareti “e”, toplam hesaplamaları için kullanılan Yunan harfi Sigma; sanal sayıların işareti olan “i” ve çemberin çevresinin çapına oranını ifade eden pi sayısının işaretini o isimlendirmiştir.
Biz hayatımızın her alanında bu sembolleri kullanırken Euler’den bir haberiz ama onun katkıları dudaklar uçurtacak cinsten… Sâde vatandaşların sâde hayatlarımızdaki en büyük etkisi sudoku denilen bulmacayı icâd etmesidir. Euler, sudoku’nun temel pirensibini teşkil eden “latin” karesi denilen matematiksel şemayı düşünmüş, tasarlamış ve icâd etmiştir. Bu latin karesi, matrix’in de atasıdır.
Leonhard Euler temel analiz, grafik teorisi ve şu anda inşaat, makine, elektrik ve havacılık mühendislerine temel teşkil eden matematiğin fiziksel uygulamalarının birçoğunun kurucusu olmuştur. Ünlü Euler özdeşliği için Richard Feynman “matematikteki en olağanüstü formül” diye tanımlamış ayrıca Yapılan bir anket sonucu “gelmiş geçmiş en büyük denklem” seçilmiştir.
Diferansiyel denklemler teorisine önemli katkılarda bulunmuştur. Ünlü Königsberg’in yedi köprüsü problemini çözmüştür. İsviçre’de 20 yıl süreyle fotoğrafı paraların üzerine basılmıştır.
Konuyla Alakalı: Fonksiyon nedir?
e sayısı:
Euler’nin 1731 yılında yazdığı bir mektupta bu sabit sayıdan ”e sayısı” diye bahsettiği ve isminin e sayısı olduğu iddia edilmektedir. Euler, bu sayının virgülden sonra 23. basamağına kadar hesaplamıştır. Günümüzde ise milyarlarca basamağı keşfedilmiş durumdadır. 2.718281828 ilk on basamağının ezberlenmeside bir hayli kolaydır. Doğal logaritmanın tabanıdır ve ayrıca irrasyoneldir. e sayısı: Bernoulli’nin olasılık denemelerinde, şapka problemlerinde, bakteri çoğalma problemlerinde, radyoaktif madde miktarının değişiminde rastlayabilirsiniz. Bu problemlerde sonuç e’nin üstel katlarına denk gelir.
Konuyla Alakalı: Logaritma Nedir?
Konuyla Alakalı: İnsan Vücudu Ne Kadar Radyoaktif?
Metal müzikte Judas Priest, şiirde Pablo Neruda ne ise; matematikte Euler odur!
Judas Priest – Pablo Neruda
Dehasını anlatması açısından bir arkadaşı Euler’in bir matematiksel ispatı iki yemek öğünü arasında yapabildiğini söyler. Harkulade bir hafızaya sahiptir… Sadece sayılar alanında değil, kelimeler alanında da iyidir. Homeres’un İlyada ve Odesa destanını ezberden bildiği söylenir.
Haritacılık çalışmalarının etkisiyle ömrünün son 17 yılında görme yetisini tamamen kaybetmiş, buna rağmen tutkusundan vazgeçmemiştir. Hayranlık uyandıran birçok çalışmasını görme engelliyken, aklının gördüğüyle ve sekreterinin yardımlarıyla gerçekleşmiştir. Şaka yollu da olsa ”artık dikkatimi dağıtacak daha az şey olacak” sözüyle görmeyi matematiğe tercih etmiştir.
- Kompleks limitli integralleri hesapladı ve Cauchy üzerinden çevresel integral ve kompleks analizi gerçekleştirdi.
- Negatif sayıların logaritmasını ayrıntılandırdı.
- Eliptik integraller için ek bir teorem geliştirdi.
- Gama fonksiyonları ve gama yoğunluk fonksiyonlarını tanıtarak yüksek transandantal fonksiyonlar teorisini ayrıntılandırdı.
- Bernoulli sayıları, Fourier serileri, Venn diyagramı, Euler sayıları, e ve pi sabitleri, sürekli kesirler ve integrallerin pek çok uygulamasını tanımladı.
- Dördüncü dereceden polinomlar için yeni bir yöntem tanıttı.
- Kombinasyonlar, değişkenler hesabı ve diferansıyel denklemlere katkılarda bulundu.
- Hipergeometrik seriler teorisi ve sürekli kesirlerin analitik teorisinin yaratıcısıdır.
- Leibniz’in diferansiyel hesabını Netwon’un akışkanlar yöntemine entegre etti.
- Değişkenler hesabının fiziğe olan uygulamasında öncülük etti.
- 1735 yılında Euler uzun süredir çözülemeyen Basel problemini çözerek bilimsel şöhretini doğruladı.
Ayrıca astroid 2002 Euler onun onuruna isimlendirilmiştir. Michael Hart’ın tarihteki en etkileyici figürler listesinde 77.sırada gosterildi.
- Mekanik Üzerine İnceleme –1735
- Eş Çevreler Teorisi Gezegenlerin ve Kuyrukluyıldızların Hareket Teorisi Sonsuz Küçükler Analize Giriş – 1747
- Diferansiyel Hesabın İlkesi –1755
- İntegral Hesabın İlkeleri – 1768 -1770
Bazı çalışmaları ve kitaplarıdır.
Konuyla Alakalı: Kuyruklu Yıldız Nedir?
Konuyla Alakalı: Dünyanın Dönüşünü Neden Hissetmiyoruz?
Leonhard Euler eğer olmasaydı ne olurdu siz düşünün!
Tamam biri bunlarla ilgilenirdi, belki biraz daha zaman alırdı bu buluşları bulmak! Ama ya bunlardan haberimiz olmasaydıyı düşünsenize. Uzay hesaplamalarından tutunda mekanik, robotik hatta ekonomik bütün hesaplamalarda eksik kalacak belki de şu anda ki teknolojinin çok gerisinde seyredecektik.
Euler’e çok şey borçluyuz. Hem de hiç bir askere, hiç bir politikacıya olmadığından çok!
Euler açıları (rijid cisimlerin hareketleri); Euler değişmezi (sonsuz seriler); Euler denklemleri (hidrodinamik); Euler hareket denklikleri (rijid cisim dinamiği); Euler formülü ( kompleks değişkenler); Euler sayıları (sonsuz seriler); Euler eğrileri (diferansiyel denklemler); homojen fonksiyonlara ilişkin Euler teoremi (kısmi diferansiyel denklemler); Euler dönüşümü (sonsuz seriler); Bernouilli, Euler, kanunu (elastisite teorisi); Euler, Fourier, formülleri (trigonometrik seriler); Euler, Lagrange, denklemi (varyasyon hesapları ve mekanik) ve Euler, Maclaurin formülü (sayısal yöntemler)
