Evrende Ne Kadar Işık Var?
Evren; İçinde bir noktada var olduğumuz neredeyse sonsuz gerçeklik.
O kadar büyük ki, mesafeleri bazen anlamak bile bizi bir hayli yoruyor.
Evrende basitçe söylemek gerekirse oldukça fazla şey var. Her biri içinde oldukça fazla parçacık bulunan yüz milyarlarca yıldız içeren yüz milyarlarca galaksi ve sonra yıldız olmayan her şey var: karanlık madde, kara delikler, gezegenler ve yıldızlar ve galaksiler arasındaki parçacıklar ve radyasyon. Dalgalanan kuantum alanları, karanlık enerji… ışık….
Evren bütün ihtişamı ile etrafımızı saran heryerdir!
Evrende Ne Kadar Işık Var?
Peki görmemize yarayan, evreni anlamamızı sağlayan, o muazzam ışık?
Işığın yol göstericiliğine ihtiyaç duyarız. İlk insanlardan beri; yolumuz aydınlık olsun isteriz, ışığın göründüğü yöne doğru yürürüz… Işık bizim için yaşamın kendisidir… Renkler, doğa ve evreni bize gösteren ışığın kendisidir…
Işık aslında fotonlardan oluşur… Foton, küçük ışık parçacıklarıdır. Yani işte sürekli duyduğumuz kuantum fiziğindeki “quanta”lar bunlardır…
Radyo dalgaları fotonlardan oluşur. X-Işınları fotonlardan oluşur. Eğer bir demet ışığınız varsa, çok fazla fotonunuz var demektir. Dilediğinizi yapabilirsiniz. Ancak eğer tek bir fotonunuz varsa pek bir şey yapamazsınız. Bu bir parça fotonu etrafa saçamaz, ayıramaz ya da fotonun kalbini kıramazsınız. Çünkü bir foton sahip olabileceğiniz en küçük ışık miktarıdır. Ve Fotonları sayarsanız ışığı da saymış olursunuz.
Fotonları sayabiliriz çünkü her bir fotonun içinde ne kadar enerji olduğunu biliyoruz ve bir ışık kaynağı için tüm enerjileri kolayca toplayabiliriz.
Her gün kullandığımız, zararsız, normal bir ampul ki ampuller bazen zararlıda olabilir: mesela bu ufacık şey etrafa saniyede 10^20 foton saçıyor…
Konuyla Alakalı: Işık nedir?
Bütün ampullerdeki fotonları toplasak işimize yaramaz mıydı acaba?
Güneş gibi devasa ışık kaynaklarının yanında sıradan bir sıfır ederdi belki. Sadece koca bir sıfır…
Çünkü Güneş her saniye, her gün, her yıl ve hatta bir kaç milyar yıldır 10^45, yani 10’dan sonra 45 tane sıfır olan bir sayıda fotonu etrafa saçıyor.
Samanyolu galaksisinde birkaç yüz milyar Güneş var ve gözlemlenebilir evrende de birkaç yüz milyar galaksi bulunuyor. Tahminen bundan daha fazlası gözlemlenemez evrenin içinde var ama tabii ki onlar sayılmayacak. Çünkü onlar gözlemlenemiyor.
O zaman buradan toparlayacak olursak:
Bir kaç milyar burada, bir kaç milyar orada ve hemen hemen 10^60 gibi bir foton aralığı içindeyiz. Aşağı yukarı bu ölçümün bir kaç katını elde edersiniz ama, fotonlar an be an oluşup yok olduğundan hiç bir zaman mükemmel bir sayım elde edemeyeceğiz zaten…
Evrende gökteki yıldızların ışığından daha fazlası da var.
Bulutsular, dev moleküler bulutlar, süpernovalar, atarcalar ve aktif gökada çekirdekleri… Bunlardan bazıları fotonları emiyor ve geri yansıtıyor. Bu yüzden genel toplama dahil edilmiyorlar ancak şüphesiz çoğu yeni fotonlar üretiyorlar. Ama daha ışık için ilginç bir durum var…
Dünya’dan açık seçik görülebilecek kadar yakın olan ışık kaynakları, “kaynak” olarak adlandırılıyor. Ancak evren her yönde uzanıyor. Dünya’nın içinde bulunduğu gökadadan daha büyük gökadalara ev sahipliği yapıyor ve bilim insanlarının henüz yüzde yüzünü bile tanımlayamadığı gözle görünmeyen alanlara sahip. Yani evrende bir çeşit “Arka plan Işığı” var.
Yıldızlar, gökadalar, süpernovalar, tüm bu kaynaklar aslında bu yüzden hiçbir şey. Kovanın içindeki bir damla bile değiller. Uzakta, gerçekten çok uzakta, evrendeki en parlak, gökyüzündeki hemen hemen tüm fotonların kaynağı, şu ana kadar konuştuğumuz her şeyden daha yaşlı bir ışık kaynağından gelirler. Gerçekten evrendeki en eski ışık kaynağından, Kozmik Mikrodalga Arka Plan Işıması’ndan söz ediyoruz.
Mikrodalga arka plan ışıması:
Evreni dolduran bir elektromanyetik dalga biçimidir. Yani evrenin en uzak noktasından daaa büyük patlama esnasından beri gelen ışık biçimi…
Evet, görüp görebileceğiniz her şeyden daha parlak. Bu ışık Dünya da dahil evrenin her santimetresine akın ediyor. Eğer mikrodalga ışınlarını seçebilen gözlere sahip olsaydınız, gökyüzünde her yönden gelen bu ışık sisini görebilirdiniz.
Mikrodalga Arka Plan Işıması – Evrende Ne Kadar Işık Var?
Evrenin ilk aşamalarında ışınım kaynağı sıcaktı ve yüksek enerjili gama ışınları olarak salınırdı. Ancak evren yaşlandı, soğudu ve bugüne kadarki evrenin genişlemesi bu ilkel ışığı değiştirdi. Böylece, onu şu an bulunduğu mikrodalga seviyesine indirmiş oldu.
Mikrodalga arka plan ışıması tembellik etmez. 10^90 gibi muazzam bir sayıda foton üretir. Tek bir dönüşümlü olayda çevreye 13 milyar yıldan fazladır yanan her yıldızın saldığından daha fazla foton salar.
Yıldızlar tarafından üretilen her bir foton için ilkel evrenden gelen yaklaşık 100,000,000,000,000,000,000,000,000,000 (yüz oktilyon) kalıntı foton vardır. Belki bir sıfırı atlamışızdır ama, zaten fark etmeyecektiniz.
Sonuçta vardığımız nokta şu: Tüm evren bir ampul gibi hareket eder. Kozmik mikrodalga arka plan ışımasına kadar olan her şey henüz küçük değişikliklerdir.
Evrendeki tüm ışığı hesaplamak istiyorsanız, mikrodalga arkaplan ışıması ile başlamalı ve işi mikro dalga arka plan ışıması ile bitirmelisiniz.
Evren muazzam bir enerji, harika bir genişlik ve eneteresanlıklarıyla hala bizi meraklandırmakta, bildiklerimiz hala sınırlı ama yarın bir çok şeyi daha kavramış olacağız…
Bunun heyecanını bir düşünsenize harika değil mi?
Konuyla Alakalı: Evrende kaç yıldız var?
Kaynak:
Kozmik Anafor
space.com
Evrende Ne Kadar Işık Var?
